ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ – ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ (Ε.ΠΕ.ΠΟΛ.) ΔΡΑΜΑΣ – ΚΑΒΑΛΑΣ: Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας (17 Ιουνίου 2010)

Η Εταιρία Περιβάλλοντος – Πολιτισμού ( Ε.ΠΕ.ΠΟΛ ) Δράμας – Καβάλας, Μη Κυβερνητική Οργάνωση ( Μ.Κ.Ο ) με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας στις 17 Ιουνίου του έτους 2010, επιθυμεί να απευθύνει το παρακάτω μήνυμα :
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας καθιερώθηκε για πρώτη φορά στις 17 Ιουνίου 1994 από τα Ηνωμένα Έθνη και στο Παρίσι υιοθέτησαν την Σύμβαση για την καταπολέμηση της ερημοποίησης. Η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την καταπολέμηση της ερημοποίησης κυρώθηκε από την Βουλή των Ελλήνων στις 28 Φεβρουαρίου 1997 και κατέστη Νόμος του Κράτους ( Ν. 2468/97 ), που επιβάλλει τη σύνταξη Εθνικού Προγράμματος Δράσης για την αντιμετώπιση του φαινομένου στη Χώρα.
Οι κύριοι σκοποί και στόχοι του εορτασμού αυτού είναι :
Η ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων φορέων και των ενδιαφερομένων για τον κίνδυνο και τις επιπτώσεις της ερημοποίησης και της ξηρασίας.
Η αντιμετώπιση του σοβαρού αυτού περιβαλλοντικού προβλήματος, της υποβάθμισης της γονιμότητας της Γης.
Η προστασία και η αύξηση της παραγωγικότητας των εδαφικών πόρων.
Η προστασία και η αύξηση των υδατικών πόρων της χώρας μας, που μπορούν να αξιοποιηθούν.
Η κατανόηση της φύσης και της αξίας της Γης και των σπάνιων υδατικών πόρων για να επιτευχθεί η αειφορική τους χρήση.
Η δημιουργία ενός πλαισίου στόχων, μέτρων και δράσεων που θα καθορίζουν την πολιτική και τη στρατηγική της χώρας στην καταπολέμηση της ερημοποίησης και στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στις πληττόμενες περιοχές και τέλος
Η λήψη των απαραίτητων Κοινωνικο – Οικονομικών μέτρων για την αποδοχή των μέτρων και τη συμμετοχή του επηρεαζόμενου πληθυσμού στην εφαρμογή τους.
Η Ερημοποίηση είναι η υποβάθμιση της γονιμότητας των εδαφών στις ξηρές ημίξηρες και ξηρές ύφυγρες περιοχές, η εξάντληση της παραγωγικότητας των εδαφών, η μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων, η ποιοτική υποβάθμισή τους, που προκαλείται από διάφορους παράγοντες, μεταξύ τω οποίων συμπεριλαμβάνονται οι κλιματικές αλλαγές και οι αλόγιστες ανθρώπινες δραστηριότητες στο έδαφος, στη φύση κ.λ.π.
Είναι με απλά λόγια τα «κουρασμένα» και άγονα χωράφια, οι εξαντλημένοι υδροφόροι ορίζοντες, η ξηρασία, οι πλημμύρες, η διάβρωση των εδαφών και οι κατολισθήσεις, τα γυμνά βουνά, ο περιορισμός της φυσικής βλάστησης σε ένα ή δύο φυτά, η μείωση της πανίδας και χλωρίδας, η ασυγκράτητη ανοικοδόμηση, η αλλοίωση του χώρου κ.λ.π.
Η Ερημοποίηση είναι μια σύνθετη διαδικασία που περιλαμβάνει το έδαφος, το νερό και την φυτοκάλυψη. Είναι ένα φαινόμενο που λαμβάνει χώρα επί 3 χιλιετίες, εξελίσσεται με βραδύτητα στο χρόνο, δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό από τις εκάστοτε ανθρώπινες κοινωνίες και δημιουργεί δυστυχώς μη αναστρέψιμες καταστάσεις. Η ερημοποίηση είναι η κατάληξη μιας σωρευτικής ποσοτικής ανεξέλεγκτης και μη Αειφορικής Ανάπτυξης.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας, που γιορτάζουμε σήμερα, συγκλονιστικά στοιχεία έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Περισσότερα από 3 Δισ. εκατ. εκτάρια εύφορων και γόνιμων εδαφών ανά τον κόσμο έχουν υποστεί καταστροφική υποβάθμιση και 1 Δισ. εκ. άνθρωποι σε περίπου 100 χώρες απειλούνται από την ερημοποίηση.
Οι κυριότερες αιτίες της Ερημοποίησης είναι :
Οι κλιματικές αλλαγές ( π.χ αύξηση της θερμοκρασίας και μείωση των βροχοπτώσεων, οι συχνές και μεγάλης έντασης βροχοπτώσεις, οι υψηλές θερμοκρασίες κατά τη θερινή περίοδο, οι έντονες εποχιακές ξηρασίες κ.λ.π.).
Η διάβρωση των εδαφών, η οποία αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο υποβάθμισης των λοφωδών περιοχών.
Η Αλάτωση – Αλκαλίωση – Ξήρανση των εδαφών, που προκαλείται από ελλιπή στράγγιση και απόπλυση των εδαφών .
Η Οξίνιση των γεωργικών εδαφών, που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη των φυτών.
Η εντατική χρήση της γης – Εντατικοποίηση της Γεωργίας.
Το έντονο τοπογραφικό ανάγλυφο.
Η καταστροφή της φυτοκάλυψης.
Η υπερεκμετάλλευση και η υποβάθμιση των υδάτων και ιδιαίτερα των υπόγειων.
Η εντατική άρδευση και η αλόγιστη σπατάλη των υδατικών πόρων.
Οι συνεχείς και ανεξέλεγκτες αρδεύσεις.
Οι ανεξέλεγκτες γεωτρήσεις.
Η Λειψυδρία – Ξηρασία.
Η υπερβόσκηση.
Οι πυρκαγιές.
Οι πλημμύρες, π.χ. τα έντονα πλημμυρικά φαινόμενα
Οι μονοκαλλιέργειες, π.χ του Βαμβακιού.
Η έντονη οικιστική ανάπτυξη.
Η εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών με την ταυτόχρονη μείωση του αγροτικού δυναμικού, συνεπικουρούν στην εξάπλωση και επιδείνωση του φαινομένου της ερημοποίησης.
Η επιδότηση καλλιεργειών και κτηνοτροφίας σε περιοχές και επίπεδα παραγωγής, που δεν εξασφαλίζουν την αειφορία.
Οι αλόγιστες ανθρώπινες επεμβάσεις στη φύση, στο περιβάλλον κ.λ.π.
Η έλλειψη ενός επαρκούς Νομοθετικού Πλαισίου, που να προστατεύει τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές και να ανακόπτει την άναρχη και ανεξέλεγκτη υποβάθμιση των φυσικών πόρων.
Οι κυριότερες συνέπειες της ερημοποίησης είναι :
Υποβάθμιση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ιδιοτήτων των φυσικών πόρων.
Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
Η απώλεια της Βιοποικιλότητας μιας περιοχής.
Η μεταβολή των τοπικών κλιματικών συνθηκών.
Η μείωση της διαθεσιμότητας του γλυκού νερού και γενικά η εξάντληση των υδατικών πόρων.
Η αύξηση της συχνότητας και του μεγέθους των πλημμυρών στις περιοχές που ερημοποιούνται.
Η μείωση της γονιμότητας και της παραγωγικότητας των εδαφών ενός τόπου και κατ’ επέκταση του αγροτικού εισοδήματος.
Η εγκατάλειψη της γης.
Η μετανάστευση του πληθυσμού σε άλλες περιοχές με περισσότερες δυνατότητες απασχόλησης.
Η εξαθλίωση των κατοίκων κ.λ.π.
Οι δυσμενείς επιπτώσεις της ερημοποίησης είναι ήδη ορατές και στην Ελλάδα, αφού το 35% των Ελληνικών Εδαφών απειλείται άμεσα από την ερημοποίηση και δημιουργούνται πολλά περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Οι περιοχές της Ελλάδας που έχουν πληγεί περισσότερο από την ερημοποίηση είναι η Αττική, η Κρήτη, η Ανατολική Πελοπόννησος, η Στερεά Ελλάδα, η Ανατολική Μακεδονία και τα νησιά του Αιγαίου. Ενώ άλλες χώρες της Μεσογείου που πλήττονται από την ερημοποίηση και βρίσκονται στη ζώνη υψηλού κινδύνου είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Τουρκία, Β. Αφρική κ.λπ.
Μέτρα Προστασίας – Αντιμετώπισης του φαινομένου της ερημοποίησης
Για την αντιμετώπιση της ερημοποίησης πρέπει να ληφθούν διάφορα μέτρα και δράσεις, τόσο σε Τοπικό Επίπεδο με εξειδικευμένα Δημοτικά και Νομαρχιακά Προγράμματα Δράσης, όσο και σε Εθνικό Επίπεδο με Εθνικά Σχέδια Δράσης.
Σαν τέτοια μέτρα μπορούν ενδεικτικά να αναφερθούν :
Η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού, των κοινωνικών φορέων και των Φορέων Διοίκησης.
Ο προσδιορισμός των απειλούμενων περιοχών.
Η αναβάθμιση των υποβαθμισμένων περιοχών.
Η πρόληψη και ο περιορισμός της υποβάθμισης των εδαφών.
Η κατάρτιση των επί μέρους Δημοτικών και Νομαρχιακών Προγραμμάτων Δράσης.
Ο χωροταξικός και χρονικός καταμερισμός των έργων και δράσεων.
Ο έλεγχος διαβρώσεων του εδάφους.
Ο σωστός Σχεδιασμός χρήσης των εδαφικών και των υδατικών πόρων.
Η προστασία των εγκαταλελειμμένων γεωργικών εδαφών.
Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή χρήσης των γαιών.
Η αλλαγή των καλλιεργητικών πρακτικών.
Η μελέτη και η λεπτομερής απογραφή όλων των παραγόντων που προκαλούν την ερημοποίηση και η λήψη των απαραίτητων κατά περίπτωση τεχνικών και θεσμικών μέτρων για την ορθολογική διαχείριση και προστασία της Γης.
Ο ορισμός πιλοτικών περιοχών.
Ο καθορισμός των Φορέων εφαρμογής και παρακολούθησης των μέτρων.
Η εξεύρεση των απαιτούμενων οικονομικών πόρων για τα Δημοτικά και Νομαρχιακά Προγράμματα Δράσης.
Η ορθολογική κατανομή των διαθέσιμων κονδυλίων.
Η σύναψη Διεθνών Συνεργασιών.
Η ανάπτυξη της έρευνας.
Η εξοικονόμηση νερού με τον περιορισμό της αλόγιστης σπατάλης και την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων άρδευσης των καλλιεργειών ( π.χ. στάγδην άρδευση κ.λ.π. ).
Η σύνταξη Προγράμματος κατασκευής Λιμνοδεξαμενών και Φραγμάτων σε 10ετή βάση για την αντιμετώπιση της ανεπάρκειας των νερών.
Η σταδιακή επιδότηση Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων που εφαρμόζουν πρωτοποριακά αρδευτικά συστήματα.
Ο έλεγχος των γεωτρήσεων.
Η εκμετάλλευση των καθαρών υδάτων των βιολογικών καθαρισμών για γεωργική και δασική χρήση.
Η Αναδάσωση.
Η κατασκευή έργων υποδομής μικρού και μεσαίου μεγέθους σε περιοχές, που απειλούνται με ερημοποίηση.
Μεταξύ των μέτρων που προτείνονται είναι η άμεση στήριξη έργων μικρού μεγέθους σε κάθε Δήμο ή Δημοτικό Διαμέρισμα, η κατασκευή μεσαίων και μεγάλων Αρδευτικών Έργων σε 10ετή βάση, η προτεραιότητα κατασκευής έργων υποδομής στις περιοχές, που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα, η αυστηρή εφαρμογή του Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής, η τιμολόγηση της υπερκατανάλωσης, η αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και η εφαρμογή πιλοτικών μέτρων σε κρίσιμες περιοχές.
Η προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και η αντιμετώπιση της Ξηρασίας – Λειψυδρίας.
Η συγκρότηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου Δράσης και Διαχείρισης.
Η εξασφάλιση της απαραίτητης κοινωνικής συναίνεσης και η ενεργός συμμετοχή ευρέων στρωμάτων του πληθυσμού.
Αυτό που προέχει είναι κυρίως η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας πρέπει να αποτελέσει αφορμή για προβληματισμό των αρμοδίων και του πληθυσμού. Έχει συντελεστεί πράγματι μεγάλη καταστροφή, αλλά δεν είμαστε στο έλεος των φυσικών δυνάμεων. Είναι στο χέρι μας να το αντιμετωπίσουμε. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο άνθρωπος προκαλεί το φαινόμενο, άρα και ο ίδιος μπορεί να το σταματήσει ή να το περιορίσει.
Οι προβλέψεις γενικά είναι δυστυχώς δυσοίωνες σε ότι αφορά την επάρκεια του νερού και οι προοπτικές σταδιακής «Ερημοποίησης» της χώρας είναι υπαρκτές και επιστημονικά επιβεβαιούμενες.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ερημοποίησης και της Ξηρασίας δυστυχώς μας βρίσκει κάτω από τις χειρότερες συνθήκες, όχι μόνο από πλευράς προοπτικών για τις Μετεωρολογικές – Κλιματολογικές – Υδρολογικές συνθήκες, αλλά και από πλευράς ετοιμότητας της Πολιτείας να αντιμετωπίσει τον επερχόμενο κίνδυνο, να αποτρέψει όσο περισσότερο μπορεί τις δυσμενείς επιπτώσεις της ερημοποίησης, να έχει έτοιμα σχέδια για την εξοικονόμηση νερού, να έχει προγραμματίσει και έργα για την αξιοποίηση των βροχοπτώσεων με την κατασκευή αρκετών Ταμιευτήρων νερού, Λιμνοδεξαμενών κ.λπ. και να δημιουργήσει, όπως θα έπρεπε να κάνει εδώ και 10ετίες πριν, μια «Ενιαία Αρχή Διαχείρισης των Υδατικών Πόρων» με κεντρικό σχεδιασμό και πανεθνική πολιτική.
Οι απρόσμενες κλιματικές αλλαγές και μεταβολές που ήδη λαμβάνουν χώρα και στην περιοχή μας π.χ. οι υψηλές θερμοκρασίες, καύσωνες, η Λειψυδρία – Ξηρασία, οι πλημμύρες, οι έντονες βροχοπτώσεις, οι καταιγίδες κ.λ.π. έχουν επηρεάσει τη ζωή ιδιαίτερα των ανθρώπων της υπαίθρου και οι δυσμενείς επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και στις ανθρώπινες κοινωνίες είναι έντονες, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις έχουν καταστεί ανεξέλεγκτες.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Ι. ΚΙΣΣΟΥΔΗΣ
ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΕΓΓΕΙΩΝ
ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΝ
ΠΡΩΗΝ Δ/ΝΤΗΣ ΕΓΓΕΙΩΝ
ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΝ Ν. ΔΡΑΜΑΣ
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ –
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ( (Ε.ΠΕ.ΠΟΛ )ΔΡΑΜΑΣ – ΚΑΒΑΛΑΣ

Πηγή : www.k-tipos.gr