Διεθνές συνέδριο oι Δρόμοι του Καπνού-«Μεταφορά τεχνολογίας από τη Βιέννη στην Καβάλα στις αρχές του 20ου αιώνα»

Το διεθνές επιστημονικό συνέδριο διοργανώνεται με την ευκαιρία της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της Καβάλας. Το συνέδριο διοργανώνεται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Δήμο Καβάλας και την ADVANTAGE AUSTRIA.

Στις αρχές του 20ου αιώνα οι οικονομίες πολλών ελληνικών πόλεων στηρίζονταν αποκλειστικά στην καλλιέργεια, την επεξεργασία και την πώληση του καπνού. Ιδιαίτερα σε παραθαλάσσιες πόλεις όπως η Καβάλα η καθημερινή ζωή σχετίζονταν άμεσα με τον ακατάπαυστο κύκλο επεξεργασίας και δεματοποίησης του καπνού ο οποίος κατόπιν εξάγονταν στις ευρωπαϊκές κυρίως μητροπόλεις. Σ’ ότι αφορά την Καβάλα ήδη από τη δεκαετία του 1840 οι τακτικές γραμμές της αυστριακής ατμοπλοϊκής εταιρείας Lloyd συνδέουν κάθε δεκαπενθήμερο την πόλη με την Τεργέστη διευκολύνοντας τις εξαγωγές του καπνού κυρίως προς την Αυστροουγγαρία. Έτσι, σταδιακά, η Καβάλα αναδεικνύεται σε σημαντικό εμπορικό κέντρο που προσελκύει μεγάλους ξένους επενδυτές αλλά και την ελληνική εμπορική ελίτ. Ισχυροί ξένοι επιχειρηματίες κατακλύζουν την πόλη, χτίζουν τα πρώτα καπνομάγαζα ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα, εγκαθιστούν προξενικές αρχές και αλλάζουν ριζικά τη μορφή και τη ζωή της πόλης. Μια από τις πιο ισχυρές εταιρείες υπήρξε η αυστρο-ουγγρική The Oriental Tobacco Trading Company Ltd του Peter Herzog, εβραίου Βαρόνου που μονοπώλησε το εμπόριο καπνού στην κεντρική Ευρώπη.

Σ΄ αυτό το πλαίσιο οικονομικής ανάπτυξης οι ισχυροί αυτοί έμποροι εισήγαγαν σταδιακά καινοτόμες τεχνολογίες επεξεργασίας και δεματοποίησης του καπνού που κυρίως στη διάρκεια του μεσοπολέμου άλλαξαν δραστικά την κουλτούρα εργασίας και τις εργασιακές σχέσεις στα καπνομάγαζα. Η ιστορία του καπνού στην Ελλάδα έχει γραφτεί ως μέρος της πολιτικής και οικονομικής ιστορίας της χώρας, ως αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας των εργατικών κινημάτων αλλά και της ιστορίας των γυναικών και του φύλου. Ωστόσο ιστορικοί, κοινωνιολόγοι και ανθρωπολόγοι έδωσαν πολύ λιγότερη προσοχή στους τρόπους που η μεταφορά των τεχνολογιών του καπνού κυρίως από την αυστροουγγρική αυτοκρατορία διαμόρφωσαν τις τοπικές κοινωνίες, μετασχηματίστηκαν μέσω αυτής της μεταφοράς και επηρέασαν σημαντικά την εθνική οικονομία.

Το συνέδριο αυτό λειτουργεί ως μια θερμή πρόσκληση σε ιστορικούς, ιστορικούς της τεχνολογίας, μελετητές από το χώρο των σπουδών τεχνολογίας, των ανθρωπιστικών σπουδών και πολιτισμικών σπουδών αλλά και αρχιτέκτονες, μουσειολόγους και ανθρωπολόγους για μια δημιουργική συνάντηση. Στόχος του συνεδρίου είναι η αποτίμηση του ρόλου της τεχνολογίας στην κοινωνική κατασκευή ολόκληρων πόλεων συμπεριλαμβανομένου και του πολεοδομικού σχεδιασμού τους. Εν τέλει ο στόχος είναι να ξαναειπωθεί η ιστορία του καπνού μέσα από τους δρόμους μεταφοράς των τεχνολογιών του.

Η μεταφορά τεχνημάτων και μεθόδων παραγωγής και επεξεργασίας του καπνού αποτελεί μια από τις πολλές μορφές μεταφοράς τεχνολογίας. Η ιστορία των ελληνικών πόλεων όπως η Καβάλα μπορεί να ειπωθεί μέσα από μια σειρά άλλων που σχετίζονται με την τεχνογνωσία, τους ανθρώπους που εμπλέκονται στη χρήση των τεχνολογιών, τις πρακτικές αλλά και την αρχιτεκτονική των βιομηχανικών κτιρίων. Οι εμπορικές σχέσεις—και ότι αυτές επέφεραν—μεταξύ Καβάλας και Βιέννης αποτελούν ένα παράδειγμα μεταφοράς τεχνολογίας και ένα σημείο εκκίνησης για μια ευρύτερη συζήτηση πάνω στη χρήση της τεχνολογίας στην παραγωγή, επεξεργασία και διανομή του καπνού.

Υποβολή εργασιών- Περιεχόμενο και Μορφή

Οι εργασίες θα πρέπει να σχετίζονται, αλλά όχι και να περιορίζονται, στα παρακάτω θέματα: την εμπορία καπνού, τις οικονομικές σχέσεις και τη μεταφορά τεχνολογίας μεταξύ Βιέννης και Καβάλας, τις παραδοσιακές μεθόδους επεξεργασίας καπνού και τη μηχανοποίησή τους, την κουλτούρα εργασίας και τις πολιτικές αναταράξεις που προκάλεσε η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στο χώρο επεξεργασίας του καπνού, τη μεταφορά αρχιτεκτονικών μορφών από τη Βιέννη στην Καβάλα και την ευρύτερη περιοχή σ’ ότι αφορά την τεχνοτροπία χτισίματος των καπνομάγαζων, και τέλος το ρόλο σημαντικών ξένων εμπόρων όπως ο Pierre Herzog ή ο Adolf Wix που καθόρισαν την πολιτισμική ζωή της πόλης.

Επίσης, θα θέλαμε να ενθαρρύνουμε μια γενικότερη συζήτηση του ρόλου των τεχνολογικών αλλαγών στο χώρο της παραγωγής, επεξεργασίας και δεματοποίησης του καπνού όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλα τα σημαντικά κέντρα παραγωγής καπνού στην Ευρώπη και την Αμερική στις αρχές του εικοστού αιώνα.

Η υποβολή των εργασιών γίνεται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση mrentetz@vt.edu και ολοκληρώνεται έως τις 28 Φεβρουαρίου 2013. Η γλώσσα υποβολής είναι τα αγγλικά. Η περίληψη της υποβαλλόμενης εργασίας θα πρέπει να είναι έως 250 λέξεις. Ο κατάλογος των ομιλητών θα συγκεκριμενοποιηθεί έως τις 30 Μαρτίου 2013.

Παρασκευή 5 Ιουλίου 2013 – Κυριακή 7 Ιουλίου 2013

Δημοτική Καπναποθήκη Καβάλας

Πηγή: www.kavalanet.gr