ΓΙΑΝΝΗΣ ΝΙΚΟΥ: «Δεν νομίζω ότι η κρίση μπορεί να σκοτώσει την τέχνη»

Ο πολυβραβευμένος κοσμοπολίτης ζωγράφος που επέλεξε να ζει στο Κάτω Νευροκόπι συμμετέχει σε μια έκθεση, που θα ξεκινήσει από τον Μύλο της Θεσσαλονίκης και θα συνεχίσει με στάσεις σε όλο τον κόσμο

«Είναι ένας σύγχρονος ζωγράφος με κλασική παιδεία και πλούσια εκφραστική γλώσσα» έγραψε για αυτόν η ιστορικός τέχνης – μουσειολόγος Μάρθα Ιωαννίδου, ενώ ο κριτικός τέχνης Δημήτρης Γ. Παντελίδης έχει πει για αυτόν ότι «στους καιρούς μας όπου η πρωτοτυπία και το σοκ στην τέχνη εκτόπισαν τη δεξιοτεχνία, τη σπουδή και την αφήγηση ο Νίκου συνεχίζει να εκτελεί έργα μνημειώδη». Ο λόγος για τον πολυβραβευμένο ζωγράφο Γιάννη Νίκου, έργα του οποίου έχουν παρουσιαστεί μέχρι σήμερα σε πολλές ατομικές εκθέσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βρυξέλλες, Μιλάνο, Μπρέσια, Γένοβα, Ρώμη, Τορόντο.

Συμμετείχε επίσης σε ομαδικές στην Βασιλεία, Παρίσι, Σπολέττο,Τόντι, Ρώμη, Τορίνο, Σαβόνα, Μάλτα, Ν. Υόρκη, Τορόντο, Αμβέρσα και Λευκωσία. Έχοντας στις αποσκευές του μακρόχρονη εμπειρία ζωής σε μεγαλουπόλεις εξωτερικού και εσωτερικού, σήμερα ζει και δημιουργεί στο εργαστήριό του στο Κάτω Νευροκόπι. Από εκεί, μιλάει για την τελευταία έκθεση στην οποία συμμετέχει (εγκαίνια στις 19 Δεκεμβρίου) στον «Μύλο», στη Θεσσαλονίκη και η οποία πρόκειται, ταξιδεύοντας και εκτός Ελλάδος, να «μεταφέρει τον ελληνικό πολιτισμό»…

Η συνέντευξη στην Λυδία Ελιόγλου

– Περιγράφοντας την έκθεση, ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της;

«Είναι μία έκθεση με πολύ ωραίο πρόγραμμα και κυλιόμενη. Θα αρχίσει από Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, Αθήνα και μετά, θα συνεχίσει Αγγλία, Λονδίνο, πιθανότατα σε πτέρυγα του Μπάκιγχαμ, μάλλον Κωνσταντινούπολη, Πεκίνο και βλέπουμε, ενώ το πρόγραμμά της μπορεί να κρατήσει μέχρι και δέκα χρόνια. Απαρτίζεται από μία ομάδα καλλιτεχνών με πολύ διαφορετικά αντικείμενα. Εγώ είμαι στη ζωγραφική. Υπάρχει, όμως, και μικροναυπηγική, αρχαία μουσικά όργανα, κατασκευασμένα όπως ήταν εκείνη την εποχή, με τα ίδια υλικά, αρχαίες μηχανές, γλυπτική, παραστάσεις από αγγεία, αγγειοπλαστική κ.α. Επίσης, θα υπάρχει στο πλαίσιό της και ένα πολύ ωραίο art shop, όπου θα υπάρχουν ανάλογα αντικείμενα προς πώληση για το κοινό, πολλαπλά, όπως ασπίδες σε φυσικό μέγεθος με παραστάσεις από αρχαία αγγεία, τις οποίες φιλοτεχνώ εγώ και έχω πάρει από ερυθρόμορφους κρατήρες κτλ. Γενικά, είναι ένα πολύ φιλόδοξο και ωραίο πρόγραμμα που θα βγει εκτός Ελλάδος και κυρίως, θα μεταφέρει τον ελληνικό πολιτισμό, ενώ το απαρτίζουν τουλάχιστον 350 αντικείμενα».

– Με ποια έργα σας συμμετέχετε και πώς θα ορίζατε το κοινό τους χαρακτηριστικό;

«Τα έργα μου για την έκθεση είναι γύρω στα 34 – 35 έργα, μεγάλων διαστάσεων και αφορούν μύθους, ήρωες και θεότητες. Υπάρχει η Αθηνά, ο Ποσειδώνας, ο Ερμής, ο Άρης, η Αφροδίτη, στο Μήλον της Έριδος είναι και οι τρεις οι θεές, οι οποίες ανταγωνίζονται για το μήλο που πέταξε η Έριδα και έτσι τσακωθήκαν οι θεότητες ή βλέπουμε την Αθηνά να υποστηρίζει στον Τρωικό Πόλεμο τους Έλληνες και την Αφροδίτη τους Τρώες κ.α. Είναι μια πολύ ωραία ιστορία, όλων αυτών των προσωπικοτήτων, αλλά και των συμβόλων, όπως είναι οι Φύλακες του Παρθενώνα. Φαντάζομαι ότι στον Παρθενώνα υπάρχουν ακόμα οι φιγούρες αυτών πολεμιστών, οι οποίοι τον φυλάνε, το ίδιο και σε ένα μάρμαρο από τα Ελγίνεια, έχω τον πολεμιστή τον Έλληνα ο οποίος το συνοδεύει μες στους αιώνες, αφού είναι δικό μας. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι μια θεματολογία που είναι προς τον επικό χαρακτήρα. Επιθυμία μου είναι να δώσω μέσα από τα σύμβολα αξίες που θέλω να τις δουν και τα παιδιά, δεδομένου ότι θα υπάρξει μεγάλη επισκεψιμότητα από σχολεία, η αποδοχή είναι ήδη πολύ ευχάριστη. Είναι μια ευκαιρία και στο εξωτερικό, όταν δουν την έκθεση, να νιώσουν ότι η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει. Εδώ είμαστε. Και αντέχουμε».

– Πώς σας φάνηκε αυτή η σύμπραξη καλλιτεχνικά διαφορετικών μορφών τέχνης στην ίδια έκθεση;

«Για μένα είναι μια πρωτόγνωρη διάσταση. Έχω λάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις, αλλά μόνο με ζωγραφική, ποτέ με τέτοια σύνθεση εκθεμάτων και αντικειμένων. Είναι μια πάρα πολύ ωραία ιστορία, η οποία δεν ξέρω πού θα μας βγάλει»!

– Και ποιο είναι το όνειρό σας για το πού θα μπορούσε να σας βγάλει;

«Πάντα υπάρχει κάτι στην άκρη του μυαλού: το να υπάρχει μία προβολή τέτοια της χώρας, μέσω αυτών των καλλιτεχνών που παίρνουμε μέρος, που να δικαιώσει το έργο που έχουμε κάνει μέχρι τώρα. Γιατί είναι μεγάλη ιστορία: δουλεύεις πάρα πολλά χρόνια και έρχεται κάποια στιγμή που δεν το περιμένεις ότι κάτι θα συμβεί. Και όμως, συμβαίνει αυτό το οποίο είναι πέρα από αυτά που έχεις σκεφτεί! Οι προγραμματισμοί σου όλοι βγαίνουν κάπου αλλού και αντιμετωπίζεις μια καινούργια διάσταση, έναν καινούργιο χώρο να κινηθείς. Για παράδειγμα, ζωγραφίζω συνέχεια. Γιατί; Επειδή όταν θα πωλούνται έργα, θα πρέπει και να αντικαθίστανται. Θα πρέπει να έχει μεγάλο ντεπό η έκθεση για να μπορεί να ανταποκρίνεται και στην πιθανή ζήτηση. Γιατί, ναι, η Ελλάδα έχει κρίση, αλλά όταν θα βγει η έκθεση προς τα έξω, εκεί, δεν έχει η κρίση αυτές τις διαστάσεις και αυτήν την αγριότητα που έχει σε εμάς…»

– Ξεχωρίζοντας αυθόρμητα έστω ένα από τα έργα σας που συμμετέχουν και το οποίο ίσως σας εκφράζει περισσότερο αυτήν την εποχή, ποιο θα επιλέγατε;

«Είναι όλα παιδιά μου, αλλά, συνήθως, τα τελευταία έργα, τα τελευταία παιδιά είναι και πιο κοντά στον καλλιτέχνη, τον αντιπροσωπεύουν στη στιγμή που βρίσκεται, στο τώρα. Τα τελευταία μου έργα, λοιπόν, ήταν ο Ερμής ο Ψυχοπομπός, που πηγαίνει μία ψυχή στο βαρκάρη να την περάσει απέναντι, είναι ο Ποσειδώνας με δύο ωραίες κυρίες, με δύο Νηρηίδες μέσα στον χώρο του, στον κόσμο του. Είναι ναι, έργα τα οποία μου αρέσουν και πιστεύω θα έχουν και την ανάλογη αποδοχή από το κοινό…»

Εν μέσω κρίσης προέχει η επιβίωση, αλλά και η τέχνη είναι αναγκαιότητα

– Λέγεται, όμως, ότι η κρίση μας θέλει «άτεχνους», θέλει αυτήν την περίοδο την τέχνη να παραγκωνίζεται. Ποια είναι η άποψή σας ως προς αυτό;

«Η κρίση το πρώτο που σου επιβάλλει είναι μία διάσταση επιβίωσης, πώς θα επιβιώσεις κατ’ αρχάς. Αυτό το αντιμετωπίζει όλος ο ελληνικός λαός αυτήν τη στιγμή, με διάφορους τρόπους ο καθένας στον τομέα του, στη δραστηριότητα που έχει, στο επάγγελμά του. Όλοι πλήττονται, δεν υπάρχει αμφιβολία για αυτό. Τώρα, ερχόμαστε σε ένα αντικείμενο, την τέχνη, που σε μια τέτοια περίοδο τεράστιας οικονομικής κρίσης είναι είδος πολυτελείας, έτσι δεν είναι; Είναι είδος πολυτελείας και άρα, δύσκολα αποκτάται, δύσκολα κινείται οικονομικά, θα έλεγα. Το χρήμα έχει αποκτήσει άλλη διάσταση και άλλη αξία, δηλαδή, άλλο είναι τα δέκα ευρώ σήμερα και άλλο ήταν πριν ένα χρόνο και πριν πέντε χρόνια, έχουν άλλη αξία, πολύ πιο μεγάλη και πιο σημαντική. Επομένως, προσαρμόζονται πλέον και οι τιμές των έργων σε μία διάσταση ώστε να μπορέσει να διαδοθεί η τέχνη, διότι αυτός είναι και ο προορισμός της, το να κυκλοφορήσουν τα έργα και όχι να τα έχω, για παράδειγμα, εγώ στο σπίτι μου. Πρέπει να κάνουν μία πορεία όλα αυτά. Υπάρχουν διευκολύνσεις προς το κοινό, άλλες τιμές. Υπάρχει μια αντιμετώπιση πιο ανθρώπινη τη στιγμή που ο άλλος θέλει να έχει ένα έργο. Είσαι εσύ πια εξωπραγματικός και μέρος της επιβαλλόμενης κρίσης, αν δεν τον βοηθήσεις να το αποκτήσει. Δεν νομίζω ότι η κρίση μπορεί να σκοτώσει την τέχνη. Η τέχνη έχει έναν προορισμό και αυτός είναι να ανυψώσει τον άνθρωπο, να του δώσει ιδανικά, να τον κάνει να σκεφτεί, να τον κάνει καλύτερο. Η τέχνη θέλει από το άμεσο βίωμα της πραγματικότητας, μία πραγματικότητα η οποία είναι πάρα πολύ σκληρή, τα κενά που έχεις ανάμεσα σε δύο θλιβερές καταστάσεις ή σκέψεις να στα ομορφύνει για να μπορέσεις να συνεχίσεις».

– Καλλιτεχνικά, σε ποια φάση της πορείας σας βρίσκεστε αυτήν τη στιγμή;

«Βρίσκομαι σε μια πολύ καλή στιγμή. Ζω σε ένα ιδανικό περιβάλλον για να δημιουργήσεις. Γύρω μου υπάρχει ένα δάσος και ο πλησιέστερος γείτονας είναι στα τρία χιλιόμετρα. Είμαι μόνος μου, με την οικογένειά μου και έχω το εργαστήριό μου, στο οποίο αυτήν τη στιγμή έχω βάλει έξω καρύδια, επειδή έχουμε χιόνι, να έρθουν οι σκίουροι του κτήματος να τα βρούνε… λίγο πιο έτοιμα! Σ’ αυτόν το χώρο δημιουργώ. Μετά από τόσα χρόνια καριέρας που έχω, ήδη θέματα τεχνικής τα έχω λύσει. Πιθανώς όχι όλα, αλλά τα περισσότερα που θα αντιμετώπιζα για να φιλοτεχνήσω ένα έργο τα έχω σίγουρα λύσει. Τώρα, το θέμα είναι η έμπνευση ή το τι θες να δώσεις περισσότερο, σε ποιους τομείς θες να κινηθείς. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, την στιγμή που υπάρχει θέμα για αυτήν την έκθεση που ξεκινάμε, η οποία θα είναι πολυετής, το ενδιαφέρον μου κινείται, τουλάχιστον θεματικά, γύρω από τον χώρο της ιστορίας – μυθολογίας. Διαβάζω πολύ και ανακαλύπτω πράγματα. Είναι ένας κόσμος υπέροχος, ο οποίος δυστυχώς για τον περισσότερο κόσμο είναι άγνωστος. Για κάθε μύθο υπάρχουν δύο, τρεις, πέντε και δέκα παραλλαγές, δεν είναι ένας. Εμείς έχουμε μάθει χονδροειδώς τρία πράγματα. Είμαι βιβλιοφάγος, έχω διαβάσει πάρα πολύ, όχι μόνο ιστορία, τα πάντα. Στην ιστορία και στη μυθολογία ειδικά έχω βρει ένα πεδίο το οποίο μου ελευθερώνει το πνεύμα ώστε να κινούμαι και να βιώνω την πραγματικότητα σε ένα άλλο επίπεδο…»

– Αν θα προσδιορίζαμε αυτό το ευρύτερο πεδίο, ποιο θα ήταν αυτό και τι συμπεράσματα σας αφήνει για το σήμερα;

«Το ελληνικό πνεύμα εκείνης της εποχής ήταν κάτι το απίστευτο. Η ανθρωπότητα εάν υπάρχει σήμερα και έχει δύο – τρία στοιχεία τα οποία την κάνουν να ανεβαίνει και να ξεχωρίζει οφείλονται στο ελληνικό πνεύμα. Διαβάζοντας ανακαλύπτεις ότι αυτό το φως δεν ήταν τυχαίο, ήταν διαδικασία και εξέλιξη μέσα από τους αιώνες πια. Μέχρι, βέβαια, που έρχονται οι κακοί, απ’ έξω και με όλες τις βλέψεις υλικές και υλιστικές και ό,τι άλλο θέλουν και σου διακόπτουν αυτήν την πορεία, Κωνσταντινούπολη, Πτώση κτλ. Και πάλι, ο Έλληνας, η Ελλάδα, ο ελληνισμός μπόρεσε μέσα από ό,τι και αν έχει υποστεί να αναβιώσει, να σταθεί στα πόδια του και να φτάσουμε σιγά – σιγά σε επίπεδα, αν βγάλουμε πια το οικονομικό, ανταγωνιστικά με τον ευρωπαϊκό χώρο και με όλο τον υπόλοιπο κόσμο. Και το οικονομικό το βάρος άλλοι μας το έχουν ρίξει, άλλα συμφέροντα. Κατέληξε η Ελλάδα να είναι ένα πειραματόζωο αυτήν τη στιγμή στην Ευρώπη για το πώς θα εφαρμόσουν διάφορες μεθόδους. Ό,τι δεν αντέχουμε εμείς, σκοπεύουν να μην το επιβάλλουν στους άλλους. Ένα ωραίο πειραματόζωο, λοιπόν, το οποίο αν πεθάνει, θα το πετάξουμε έξω πιάνοντας από τον γιακά, από τον σβέρκο. Αν ζήσει, έχουμε θετικά συμπεράσματα να τα επιβάλλουμε και αλλού».

Πηγή: www.evdomi.gr