Φίλιπποι – Απόστολος Παύλος – Λυδία

Αρχαίο Θέατρο Φίλιππων

Το αρχαίο θέατρο Φιλίππων είναι ένα αξιόλογο και σημαντικό μνημείο. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου της ακροπόλεως και στηρίζεται στο ανατολικό τείχος της πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πέρασε από διάφορες φάσεις και το θέατρο έχει υποστεί πολλές αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων.

Η πρώτη φάση του θεάτρου είναι την εποχή του Φιλίππου Β’ το 356 π.Χ. Την εποχή αυτή η ορχήστρα είχε σχήμα πετάλου.

Την εποχή της ρωμαϊκής αποίκισης γίνονται αλλαγές στο θέατρο ώστε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των νέων θεαμάτων. Τον 3ο μ.Χ. αιώνα το θέατρο μετατρέπεται σε αρένα για θηριομαχίες. Η ορχήστρα στρώνεται με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες και κτίζεται ψηλό τείχος για την προστασία των θεατών κατά τη διάρκεια του θεάματος.

Κατά τα παλαιοχριστιανικά χρόνια οι συνήθειες και τα ήθη του κόσμου για ακόμη μια φορά αλλάζουν και το θέατρο εγκαταλείπεται.

Σήμερα σώζονται πολλά στοιχεία από το θέατρο. Έχει δεχθεί όμως διάφορες επεμβάσειςγια να μπορέσει να φιλοξενήσει το φεστιβάλ Φιλίππων.

Το φεστιβάλ Φιλίππων

Είναι ένα από τα σημαντικότερα φεστιβάλ της Ελλάδας. Λαμβάνει χώρα κάθε καλοκαίρι στο χώρο του αρχαίου θεάτρου των Φιλίππων και φιλοξενεί θεατρικές και μουσικές παραστάσεις.

Το φεστιβάλ ξεκίνησε το 1957 και η πρώτη παράσταση που φιλοξενήθηκε ήταν η «Ηλέκτρα» του Ευριπίδη με πρωταγωνιστές την Μαλαίνα Ανουσάκη και τον Κώστα Λειβαδά.

Το φεστιβάλ γνωρίζει μεγάλη επιτυχία και το θέατρο παρουσιάζει μεγάλη επισκεψιμότητα όλο το χρόνο και όχι μόνο κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Απέχει από την πόλη της Καβάλας περίπου 16 χλμ. και η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη για όποιον θέλει να επισκεφτεί το αρχαίο αυτό μνημείο.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων

Απέναντι από το αρχαίο θέατρο βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης των Φιλίππων. Η πόλη πήρε το όνομά της το 356 π.Χ. από τον πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππο Β’.

Ο περίβολος των τειχών της πόλης ξεκινούσε από την κορυφή του λόφου και καθώς προχωρούσε στη νότια πλαγιά περιέκλειε στους πρόποδες του λόφου ένα τμήμα της πεδιάδας. Η αρχαιότερη φάση του περιβόλου ανάγεται στην εποχή του Φιλίππου Β΄ και η νεότερη στα χρόνια του Ιουστινιανού Α΄(527 – 565 μ.Χ.). Το συνολικό μήκος της περιμέτρου των τειχών έφτανε τα 3,5 χλμ. Το τείχος ενισχυόταν από ισχυρούς πύργους. Από πύργους πλαισιώνονταν επίσης και οι τρεις πύλες που εντοπίστηκαν στις ανασκαφές. Στους επισκέπτες είναι προσιτή μόνο η τελευταία η οποία ονομάζεται από τους ανασκαφείς πύλη της Νεάπολης, γιατί από αυτήν ξεκινούσε ο δρόμος για το λιμάνι της Νεάπολης (σημερινής Καβάλας).

Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων μπορεί να προσφέρει στον επισκέπτη μια ανάμεικτη περιήγηση, αφού οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως ερείπια από την ελληνιστική, τη ρωμαϊκή, τη βυζαντινή, και την παλαιοχριστιανική περίοδο. Το οκτάγωνο, η ρωμαϊκή αγορά, οι παλαιοχριστιανικές βασιλικές, τμήματα των τειχών της πόλης, είναι τα πιο γνωστά από αυτά.

Αρχαιολογικός χώρος Φιλίππων – Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO

Ώρες λειτουργίας

Επί του παρόντος και μέχρι νεοτέρας

Χειμερινό:
Δευτέρα έως Κυριακή: 08:00-15:00

Θερινό:
Δευτέρα έως Κυριακή: 08:00-20:00

Ισχύς θερινού ωραρίου: από 1 Απριλίου

Τιμή εισιτηρίου:
Ολόκληρο: €6

Μειωμένο: €3

Πρόσωπα που δικαιούνται μειωμένη είσοδο:

• Κάτοχοι Δελτίου ελευθέρας εισόδου
• Οι συνοδοί γονείς στις εκπαιδευτικές επισκέψεις των σχολείων της Α΄ βάθμιας εκπαίδευσης.
• Οι συνοδοί εκπαιδευτικοί στις εκπαιδευτικές επισκέψεις σχολείων και ιδρυμάτων της Α΄ βάθμιας Β΄ βάθμιας Γ΄ βάθμιας Εκπαίδευσης, των Στρατιωτικών Σχολών.

Διεύθυνση: Αρχαιολογικός Χώρος Φιλίππων, 64003, Κρηνίδες
Τηλέφωνο: 2510 516251

Απόστολος Παύλος – Λυδία

Ο απ. Παύλος στη Νεάπολη

Ο Απ. Παύλος κατά την περιοδεία του (49 – 50 μ.Χ.) στην Ασία (δεύτερη φάση της αποστολικής περιοδείας του) είδε σε όραμα έναν άνδρα μακεδόνα να στέκει και να τον παρακαλεί: «Πέρασε στην Μακεδονία και βοήθησέ μας» (Πρ.16,9). Το όραμα αυτό ήταν η αφορμή για να έρθει και να κηρύξει ο Aπ. Παύλος για τον Χριστό, την Ανάσταση και την Εκκλησία του στην Ευρώπη. Από την Τρωάδα, πέρασε μαζί με την ομάδα του στη Σαμοθράκη και από εκεί αποβιβάστηκε στη Νεάπολη (σημερινή Καβάλα) το χειμώνα του 49 στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το ψηφιδωτό μνημείο ‘Βήμα του Απ. Παύλου’. Από τη Νεάπολη πέρασε στους Φιλίππους (μέσω της παλιάς Εγνατίας Οδού) η οποία ήταν τότε μια από της σημαντικότερες πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας και Ρωμαϊκή αποικία για να κηρύξει την πίστη του. Η συνοδεία του ήταν οι απόστολοι Σίλας (αφιερωμένη στον άγιο η Ιερά Μονή Αποστόλου Σίλα στη Καβάλα), Τιμόθεος και ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Ο απ. Παύλος στους Φιλίππους

Οι Φίλιπποι ήταν πόλις κολωνία, πρώτη δηλαδή από τις Ρωμαϊκές αποικίες στη Μακεδονία στην οποία ζούσαν Έλληνες Ρωμαίοι και λίγοι Εβραίοι (Πρ.16). Ο απ. Παύλος μαζί με την ομάδα του έμειναν στους Φιλίππους για μερικές ημέρες. Ήταν ημέρα Σάββατο όταν βγήκαν έξω από την πόλη σ’ ένα μέρος κοντά στον ποταμό Ζυγάκτη, γιατί είχαν ακούσει ότι μαζεύεται εκεί κόσμος για να δοξάσει το Θεό. Στο μέρος εκείνο αποφάσισε ο απ. Παύλος να κάνει το πρώτο του κήρυγμα σε ευρωπαϊκό έδαφος, απευθυνόμενος στις γυναίκες που είχε συναντήσει εκεί. Ανάμεσά τους βρισκόταν μια έμπορος πορφύρας, η Λυδία, που καταγόταν από τα Θυάτειρα της Μ. Ασίας, γυναίκα ευσεβής, η οποία δέχτηκε το λόγο του Αποστόλου και πίστεψε στο Χριστό. Η Λυδία ήταν η πρώτη ευρωπαία χριστιανή που βαπτίστηκε μαζί με την οικογένεια της στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού, φιλοξένησε στην οικία της τον απ. Παύλο και τη συνοδεία του και βοήθησε τον απ. Παύλο  στη διάδοση του θείου λόγου σε όλη την Ευρώπη. Γι’ αυτό και η ορθόδοξη εκκλησία την ανακήρυξε Αγία και Ισαπόστολο. Προς τιμή της ανεγέρθηκε στην περιοχή εντυπωσιακός οκτάγωνος ιερός ναός – βαπτιστήριο, διακοσμημένος με ψηφιδωτά και βιτρό. Ο απ. Παύλος κατηγορήθηκε ως πρόξενος ανωμαλίας και ως φορέας απαγορευμένων για τους Ρωμαίους συνηθειών για ένα θαύμα που έκανε σε μια νεαρή μάντισσα. Οι αρχές τον συνέλαβαν, τον τιμώρησαν με ραβδισμούς και τον φυλάκισαν. Τη νύχτα της φυλάκισης του απ. Παύλου έγινε σεισμός και άνοιξαν οι πόρτες της φυλακής. Ο δεσμοφύλακας που τον φυλούσε όταν είδε ανοιχτές τις πόρτες τρόμαξε πολύ και επειδή νόμισε ότι οι φυλακισμένοι είχαν φύγει, τράβηξε μαχαίρι για να αυτοκτονήσει. Ο απ. Παύλος όμως τον καθησύχασε λέγοντας πως δεν είχαν φύγει. Τότε ο δεσμοφύλακας πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε χριστιανός μαζί με την οικογένειά του. Ο χώρος όπου φυλακίστηκε ο απ. Παύλος βρίσκεται ακόμα και σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, κοντά στα ερείπια της Βασιλικής Α΄, του μεγάλου Παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου μ.Χ. αιώνα. Οι άρχοντες της πόλης τον ελευθέρωσαν φοβισμένοι και του ζήτησαν να φύγει από την πόλη. Πριν φύγει ευχαρίστησε τους αδελφούς του και έφυγε για την Θεσσαλονίκη μέσω Αμφίπολης. Ο απ. Παύλος έκανε άλλες τέσσερις επισκέψεις στην πόλη των Φιλίππων αργότερα.

 Η εκκλησία των Φιλίππων  

Η εκκλησία των Φιλίππων ιδρύθηκε από τον απ. Παύλο το 49 / 50 μ.Χ. και ήταν η πρώτη εκκλησία σε ευρωπαϊκό έδαφος. Οι Φίλιπποι εκείνη την περίοδο απέκτησαν αίγλη λόγω της επικράτησης της νέας θρησκείας και της μεταφοράς της πρωτεύουσας του ρωμαϊκού κράτους στην Κωνσταντινούπολη. Μια εκκλησία, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της αποστολής του απ. Παύλου στις περιοδείες του ακόμα και οικονομικά. Επίσης, συμμετείχαν ενεργά στην συμπαράσταση των τοπικών εκκλησιών, όπως στην περίπτωση της εκκλησίας της Αντιοχείας που στερήθηκε τον ποιμένα της, τον Άγιο Ιγνάτιο Θεοφόρο. Τους Φιλιππισίους τους διακατείχε πνεύμα οικουμενικής φιλαδελφίας και προσφοράς γιατί δεν είναι τυχαίο που ο απ. Παύλος τους στέλνει μια επιστολή ευχαριστίας και αγάπης για την βοήθεια τους στο έργο του (Επιστολή προς Φιλιππισίους του Απ. Παύλου). Κατά τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους (4ος – 6ος αιώνας μ.Χ.), ιδρύθηκε στη θέση των ρωμαϊκών κτιρίων το Συγκρότημα του Οκταγώνου με το μητροπολιτικό ναό, αφιερωμένο στον απ. Παύλο. Ακόμη υπάρχει φιάλη, βαπτιστήριο, λουτρώνας και διώροφο επισκοπείο. Επίσης, και τρεις μεγαλοπρεπείς βασιλικές η Βασιλική Α΄ (μεγάλη τρίκλιτη βασιλική που χρονολογείται στα τέλη του 5ου αιώνα μ.Χ.), η Βασιλική Β΄ (τρίκλιτη βασιλική με τρούλο που χρονολογείται γύρω στο 550 μ.Χ.) και η Βασιλική Γ΄ (μεγαλοπρεπής τρίκλιτη βασιλική του 6ου αιώνα μ.Χ.). Η πόλη των Φιλίππων αρχίζει να εγκαταλείπεται στις αρχές του 7ου αιώνα μ.Χ. εξαιτίας μεγάλων σεισμών και σλαβικών επιδρομών. Επιζεί στους βυζαντινούς χρόνους ως οχυρό φρούριο, ενώ η ερήμωσή της ολοκληρώνεται με την τουρκική κατάκτηση στα τέλη του  14ου αιώνα.

 Σήμερα οι Φίλιπποι και το βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας της Φιλιππισίας

Σήμερα σε εκείνη την περιοχή υπάρχει ένας οικισμός που ονομάζεται Κρηνίδες και όχι Φίλιπποι. Ο σημερινός οικισμός Φίλιπποι δεν έχει καμία σχέση με την περιοχή και βρίσκεται περίπου 10 χλμ από τις Κρηνίδες. Πλέον ο χώρος των Φιλίππων από τις αρχές του 20ου αιώνα είναι ο σημαντικότερος αρχαιολογικός χώρος των ρωμαϊκών και παλαιοχριστιανικών χρόνων στη Βόρεια Ελλάδα. Η τότε εκκλησία των Φιλίππων πέρασε από διάφορες διοικητικές και οργανωτικές αλλαγές, σήμερα ονομάζεται Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου και έχει έδρα την Καβάλα. Η τοπική εκκλησία έχει ιδρύσει ναό προς τιμή του πολιούχου της απ. Παύλου (ιδρυθείς το 1900) και εορτάζει τη μνήμη του στις 29 Ιουνίου μαζί με τον απ. Πέτρο. Πίσω από τον ναό του Αγ. Νικολάου εις μνήμην του γεγονότος της ελεύσεως του απ. Παύλου έχει ένα ψηφιδωτό ‘Βήμα του Αποστόλου’, έργο του ζωγράφου Βλασίου Τσοτσώνη και του ψηφιδογράφου Pino Pastorutti, ενώ προς τιμή της Αγίας Λυδίας της Φιλιππησίας  έχει ιδρύσει στο σημείο που έγινε η βάπτισή της ένα ναό – βαπτιστήριο στα πρότυπα παλαιού βαπτιστηρίου. Ακόμα, η Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων έχει ιδρύσει ένα κέντρο Ιστορικών Μελετών ‘Απόστολος Παύλος’ στο χώρο του βαπτιστηρίου της Αγ. Λυδίας για να συμβάλει στη βελτίωση του πολιτιστικού και συνεδριακού τουρισμού, στην ανάπτυξη και ανάδειξη της διαδρομής του αποστόλου Παύλου, στη συγκράτηση και ανάδειξη τοπικών στελεχών και επιστημόνων, στη προσέλκυση επιστημόνων και στελεχών υψηλού μορφωτικού επιπέδου στη περιοχή, στην ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της περιοχής (Φίλιπποι, Κρηνίδες και Βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας) καθώς και στην εξυπηρέτηση ερευνητικών δραστηριοτήτων. Το κτίριο περιέχει βιβλιοθήκη, χώρους εκθέσεων – συσκέψεων και συνεδριακό χώρο.

Πηγή: Έντυπο Δημωφέλειας στη γερμανική γλώσσα „Willkommen in der ersten Christengemeinde Europas“ |
«Νομός Καβάλας …μια γνωριμία!», Νομαρχία Καβάλας |  http://www.im-philippon.gr/06/06.htm